Κιρσοκήλη

Τι πρέπει να γνωρίζω για την κιρσοκήλη

 Ασπερμία: η πλήρης απουσία σπέρματος.

Αζωοσπερμία: η πλήρης απουσία σπερματοζωαρίων στο σπέρμα.

Εκσπερματιστικός πόρος: ζευγάρι πόρων στους άνδρες που βρίσκονται πίσω από την ουροδόχο κύστη μέσα στον προστάτη. Το άκρο του σπερματικού πόρου από τον όρχη συνεχίζει στον εκσπερματιστικό πόρο, ο οποίος μεταφέρει το σπέρμα στην προστατική μοίρα της ουρήθρας.

Επιδιδυμίδα: ένας πολυέλικτος σωλήνας που βρίσκεται πάνω από τους όρχεις και ψηλαφάται εύκολα από τον άνδρα. Τα σπερματοζωάρια ωριμάζουν καθώς ταξιδεύουν μέσα από την επιδιδυμίδα.

Προστάτης: αδένας του γεννητικού συστήματος με σχήμα κάστανου, που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη. Παράγει το μεγαλύτερο μέρος του υγρού που εξέρχεται από την ουρήθρα κατά την εκσπερμάτιση.

Όσχεο: ο σάκος του δέρματος που κρέμεται από την κατώτερη κοιλιακή περιοχή κάτω από το πέος.

Σπέρμα: το υγρό που εξέρχεται κατά τη διάρκεια της εκσπερμάτισης και του οργασμού. Περιέχει σπερματοζωάρια και εκκρίσεις από τους αδένες της ανδρικής αναπαραγωγικής οδού.

Σπερματοφόρα σωληνάρια: μικροσκοπικοί πόροι με ειδική κατασκευή που βρίσκονται μέσα στους όρχεις. Τα μη ώριμο σπερματοζωάρια παράγονται σ’ αυτά τα σωληνάρια και εκεί ξεκινάει η ωρίμανσή τους.

Όρχεις: τα όργανα που παράγουν τα σπερματοζωάρια. Είναι ένα ζεύγος αδένων, που έχουν σχήμα ωοειδές και βρίσκονται  μέσα στο όσχεο.

Ουρήθρα: ο σωλήνας που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη και το σπέρμα από τον προστάτη και τους εκσπερματιστικούς πόρους προς τα έξω.  

Ουρολόγος: γιατρός που ειδικεύεται σε ασθένειες της ουροποιητικής οδού και του αντρικού αναπαραγωγικού συστήματος. 

Κιρσοκήλη: μεγάλες διατεταμένες και ψηλαφητές φλέβες στο όσχεο, παρόμοιες με τους διατεταμένους κιρσούς (φλέβες) στα πόδια.

Σπερματικός πόρος: ο σωλήνας που μεταφέρει τα σπερματοζωάρια από την επιδιδυμίδα που βρίσκεται στον όρχη έως τον εκσπερματιστικό πόρο που βρίσκεται στον προστάτη.

1. Τι είναι η κιρσοκήλη και πόσο συχνή είναι;
Η κιρσοκήλη δημιουργείται από μεγάλες φλέβες μέσα στο όσχεο. Είναι παρόμοιες με τις διατεταμένες φλέβες (κιρσούς) των ποδιών. Οι κιρσοκήλες εμφανίζονται στο 15% περίπου του αντρικού πληθυσμού χωρίς προβλήματα γονιμότητας και στο 40% περίπου των ανδρών  με υπογονιμότητα.

Πολλές εργασίες δείχνουν ότι η κιρσοκήλη μπορεί να αλλοιώσει την ποιότητα του σπέρματος, καταλήγοντας συχνά σε υπογονιμότητα. Είναι σημαντικό όμως να γνωρίζουμε ότι και νοσήματα της συντρόφου μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην υπογονιμότητα. Επομένως, η τεκνοποίηση εξαρτάται συχνά από τη θεραπεία και των δυο συντρόφων. Και εσείς και η σύντροφός σας πρέπει να έχετε υποβληθεί σε πλήρεις  εξετάσεις πριν γίνει οποιαδήποτε θεραπεία.

Ο σκοπός αυτού του φυλλαδίου είναι να απαντήσει στις ερωτήσεις σας σχετικά με τις θεραπευτικές επιλογές για την κιρσοκήλη. Αυτές οι πληροφορίες μπορεί να βοηθήσουν εσάς και την σύντροφό σας, μαζί με τον ουρολόγο σας, να κάνετε μια σωστή επιλογή για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.

2. Μελέτη του αντρικού αναπαραγωγικού συστήματος: Πως παράγεται το σπέρμα;
Οι λειτουργίες του αντρικού αναπαραγωγικού συστήματος είναι να παράγει, να αποθηκεύει και να μεταφέρει το σπέρμα, όταν απαιτείται, έξω από το σώμα. Αυτές οι τρεις λειτουργίες συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής του άντρα και ελέγχονται από έναν μεγάλο αριθμό ορμονών.

Τα όργανα που παράγουν το σπέρμα ονομάζονται όρχεις. Υπάρχουν δύο όρχεις που βρίσκονται μέσα στο όσχεο, το σάκο του δέρματος που κρέμεται από την κατώτερη κοιλιακή περιοχή κάτω από το πέος. Εκτός από την παραγωγή του σπέρματος, οι όρχεις παράγουν και την αντρική ορμόνη τεστοστερόνη.
Η παραγωγή του σπέρματος ξεκινάει με τη γένεση μη ώριμων σπερματικών κυττάρων που μεγαλώνουν και αναπτύσσονται μέσα στα σπερματικά σωληνάρια. Αυτά είναι πολύ μικρά σωληνάρια που βρίσκονται μέσα στους όρχεις. Στα σπερματικά σωληνάρια τα σπερματοζωάρια είναι τελείως ανώριμα και ανίκανα να κινηθούν μόνα τους.

Με τη βοήθεια των επικουρικών αδένων του γεννητικού συστήματος τα  σπερματοζωάρια ωριμάζουν και γίνονται λειτουργικά. Το κύριο όργανο σ’ αυτή τη διαδικασία ονομάζεται επιδιδυμίδα. Η επιδιδυμίδα είναι ένας πολυέλικτος σωλήνας πάνω και πίσω από τους όρχεις. Τα σπερματοζωάρια ωριμάζουν καθώς ταξιδεύουν μέσω της επιδιδυμίδας. Τα σπερματοζωάρια δηλαδή ωριμάζουν ταξιδεύοντας μέσω μιας σειράς αγωγών που βρίσκονται την επιδιδυμίδα και μέσω του σπερματικού πόρου του όρχη καταλήγουν στη σπερματοδόχο κύστη. Τα σπερματοζωάρια ζουν περίπου δυο μέρες μετά την εκσπερμάτιση μέσα στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας.  

3. Πότε πρέπει να γίνεται εκτίμηση της κιρσοκήλη; Σχετίζονται όλες οι περιπτώσεις κιρσοκήλης με υπογονιμότητα;
Δεν είναι όλοι οι άντρες με κιρσοκήλη υπογόνιμοι. Όμως, πολλοί υπογόνιμοι άντρες με κιρσοκήλη παρουσιάζουν βελτίωση στην ποιότητα του σπέρματος μετά την αποκατάσταση της και μπορούν να πετύχουν την γονιμοποίηση της συντρόφου τους. Οι κιρσοκήλες εντοπίζονται κατ’ αρχήν από την φυσική εξέταση του γιατρού. Επιπλέον έλεγχοι, που  περιλαμβάνουν δυο τουλάχιστον αναλύσεις σπέρματος (μέτρηση σπερματοζωαρίων), ορμονικές αναλύσεις και μετρήσεις διαφόρων παραμέτρων του σπέρματος μπορεί να πραγματοποιηθούν για να βρεθεί πόσο έχει επηρεάσει η κιρσοκήλη τη γονιμότητα του άνδρα.

Όταν η εκτίμηση ολοκληρωθεί, ο γιατρός σας μπορεί να σας πει για τις θεραπευτικές επιλογές που είναι  διαθέσιμες για εσάς και την σύντροφό σας.

Για το γιατρό, η κιρσοκήλη είναι σαν ένας «σάκος από σκουλήκια» όταν είστε σε όρθια στάση. Οι κιρσοκήλες συχνά φαίνονται πολύ μικρότερες, μαλακότερες στην αίσθηση ή ακόμα είναι απούσες στην ύπτια στάση. Τις περισσότερες φορές για την καλύτερη εκτίμηση της κιρσοκήλης, ο γιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει ένα έγχρωμο υπερηχογράφημα (triplex) στο όσχεο.
 

4. Πότε πρέπει να σκεφτώ τη θεραπεία της κιρσοκήλης;
Αν εσείς και η σύντροφός σας προσπαθείτε να κάνετε ένα παιδί και σας έχουν πει ότι έχετε μια κιρσοκήλη, πρέπει να σκεφτείτε για την αντιμετώπισή της όταν υπάρχουν όλα τα ακόλουθα:

  • Η κιρσοκήλη γίνεται αντιληπτή όταν ο γιατρός εξετάζει το όσχεο.
  • Εσείς και η σύντροφός σας προσπαθείτε για δώδεκα τουλάχιστον μήνες να κάνετε ένα παιδί ανεπιτυχώς.
  • Η σύντροφός σας έχει φυσιολογική γονιμότητα ή κάποια αιτία γυναικείας υπογονιμότητας που μπορεί να θεραπευτεί.
  • Η ανάλυση του σπέρματός (σπερμοδιάγραμμα) δεν είναι φυσιολογική.

Ένας ενήλικας άντρας που δεν προσπαθεί να γίνει σύντομα πατέρας, αλλά έχει κιρσοκήλη που ο γιατρός μπορεί να εντοπίσει, έχει παθολογικά ευρήματα στο σπερμοδιάγραμμα και θέλει να γίνει πατέρας στο μέλλον μπορεί επίσης να επιλέξει να ακολουθήσει μια θεραπεία.

Οι έφηβοι άντρες που έχουν μονόπλευρη (από τη μια μόνο πλευρά) ή αμφίπλευρη  (και από τις δυο πλευρές) κιρσοκήλη και μειωμένο μέγεθος όρχεων θα πρέπει επίσης να διορθώσουν την κιρσοκήλη.

5. Τι θεραπείες υπάρχουν για την αντιμετώπιση της κιρσοκήλης;
Η θεραπεία της κιρσοκήλης είναι κατά κανόνα εγχειρητική και γίνεται με απολίνωση της έσω σπερματικής φλέβας. Τα ποσοστά επιτυχίας που επιτυγχάνονται με την εγχείρηση αυτή θεωρούνται τα υψηλότερα από όλες τις μορφές θεραπείας που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση των αιτιών της ανδρικής υπογονιμότητας. Από ανασκόπηση πολλών και μεγάλων σειρών το ποσοστό βελτίωσης της ποιότητας του σπέρματος είναι περίπου 70% και το αντίστοιχο ποσοστό επιτυχίας σύλληψης κυμαίνεται από 45-55%. Οι διαφορές μεταξύ των ερευνητών αποδίδονται στη διαφορετική επιλογή των ασθενών και εκτίμηση των κριτηρίων επιτυχίας της εγχείρησης. Υπάρχουν πολλές μελέτες στις οποίες έγινε εκτίμηση των αποτελεσμάτων της εγχείρησης σε σύγκριση με παλαιότερες συντηρητικές θεραπείες, με σαφή υπεροχή της εγχείρησης στα ποσοστά σύλληψης.

6. Μήπως πρέπει να σκεφτούμε να χρησιμοποιήσουμε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής;
Οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ART) όπως    ενδομήτρια γονιμοποίηση (IUI), γονιμοποίηση in vitro (IVF-In Vitro Fertilization) καθώς και ενδοπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίων (ICSI) είναι  επιλογές για ζευγάρια στα οποία ο αντρικός παράγοντας υπογονιμότητας σχετίζεται με την κιρσοκήλη.  

  • IVF-τύπος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην οποία τα σπερματοζωάρια του άντρα και το ωάριο της γυναίκας ενώνονται σε ένα εργαστηριακό τριβλίο. Το έμβρυο που προκύπτει μετά τοποθετείται στην μήτρα όπου και αναπτύσσεται.
  • ICSI- η έγχυση ενός μόνο σπερματοζωαρίου στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου.
  • IUI- τεχνική γονιμοποίηση στην οποία τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται στην μήτρα μέσω ενός ελαστικού σωλήνας.

 Αν και στους δύο συντρόφους υπάρχουν παράγοντες υπογονιμότητας, οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ART) μπορεί να είναι περισσότερο χρήσιμες από τη χειρουργική επιδιόρθωση της κιρσοκήλης.

7. Αποκατάσταση της κιρσοκήλης ή υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: Ποια είναι η πιο κατάλληλη για εσάς;
Η επιλογή που είναι σωστή για εσάς και τη σύντροφό σας δεν είναι πάντα ξεκάθαρη. Πολύ συχνά υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να παρθεί μια απόφαση. Αν και ο γιατρός σας μπορεί να βοηθήσει εσάς και τη σύντροφό σας να πάρετε μια απόφαση, ίσως θα θέλατε να γνωρίζετε τα παρακάτω:

  • Επιδιόρθωση της κιρσοκήλης: Η επιδιόρθωση της κιρσοκήλης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την γονιμότητά σας.
  • Τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής:  Η ART απαιτείται για κάθε προσπάθεια για εγκυμοσύνη.
  • Γονιμότητα της γυναίκας: Η γονιμότητα της γυναίκας είναι γνωστό ότι μειώνεται μετά τα 35.
  • Αποτυχία στη θεραπεία μιας κιρσοκήλης: Αποτυχία της αντιμετώπισης μιας κιρσοκήλης σε νεαρή ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε μια σταδιακή πτώση στην ποιότητα του σπέρματος, μειώνοντας τις πιθανότητες για μελλοντική γονιμότητα.

Η επιδιόρθωση της κιρσοκήλης θα πρέπει να είναι η πρώτη θεραπευτική επιλογή, όταν ένας άντρας με κιρσοκήλη δεν έχει ιδανικό σπέρμα αλλά έχει φυσιολογική σύντροφο. Από την άλλη πλευρά, IVF, με ή χωρίς  ICSI, θα πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή όταν υπάρχει ταυτόχρονα ανάγκη για θεραπεία γυναικείων παραγόντων υπογονιμότητας.

8. Θα χρειαστώ κάποια ιδιαίτερη φροντίδα μετά τη χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης;
Μετά τη χειρουργική επιδιόρθωση της κιρσοκήλης, ο γιατρός σας θα πρέπει να ελέγξει αν η κιρσοκήλη έχει φύγει στην πραγματικότητα ή έχει επανέλθει. Μετά την αποκατάσταση, το σπέρμα πρέπει να ελέγχεται περίπου κάθε τρεις μήνες για ένα χρόνο τουλάχιστον ή μέχρι να συμβεί εγκυμοσύνη. Αν παρά τη διόρθωση της κιρσοκήλης η ποιότητα του σπέρματος δεν βελτιωθεί υπάρχουν και άλλες θεραπείες που προσφέρονται. Οι τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν η υπογονιμότητα παραμένει μετά την αποκατάσταση της κιρσοκήλης.